محله بزاعابُزاعا (یا بِزاعه )، محلی در شمال سوریه می‌باشد. فهرست مندرجات۲ - محله بزاعا از دیدگاه ابن جبیر ۳ - محله بزاعا در تصرف فرانکها ۴ - تصرف محله بزاعا توسط نورالدین زَنگی ۵ - تصرف محله بزاعا توسط صلاح الدین ایّوبی ۶ - تصرف محله بزاعا توسط مغول‌ها ۷ - قتل عام پیروان فرقه اسماعیلیه محله بزاعا ۸ - زیارتگاه واقع در نزدیکی محله بزاعا ۹ - پیشی گرفتن دهکده الباب بر بزاعه ۱۰ - اهمیت و اعتبار محله بزاعا ۱۱ - فهرست منابع ۱۲ - پانویس ۱۳ - منبع ۱ - موقعیت جغرافیایی بُزاعابُزاعا (یا بِزاعه)، محلی در شمال سوریه، در حدود چهل کیلومتری شرق حلب، واقع در درّه حاصلخیز نهرالذهب یا وادی بُطنان می‌باشد. رونق سابق بزاعه نصیب حومه غربیش، باب البُزاعَه، شهرک کنونی الباب، شده است. سر سبزی باغ‌ها و رونق اقتصادی این محل توجه ابن جُبَیر را، که در ۵۸۰ در مسیر کاروان رو مَنبج به حلب در آن‌جا توقف داشته، به خود جلب کرده بوده است. ۲ - محله بزاعا از دیدگاه ابن جبیراین محل، که به گفته ابن جبیر [۱]
ابن جبیر، رحلة ابن جبیر، ج۱، ص۲۲۴، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.
حالتی نیمه شهری و نیمه روستایی داشت، دارای قلعه‌ای نظامی بود که موجب قدرتمندی آن می‌شد.
۳ - محله بزاعا در تصرف فرانکهابا این حال، پس از استقرار صلیبیون در شام، بزاعه دستخوش حملات متعددی شد که عموماً با تاراج این سرزمین همراه بود و حتی در ۵۳۲/۱۱۳۸ فرانکها آن‌جا را تصرف کردند، ۴ - تصرف محله بزاعا توسط نورالدین زَنگیو در همان سال مجدداً به تصرّف (نورالدین) زَنگی در آمد. در کتیبه‌ای متعلق به ۵۶۷ که از این محل به دست آمده نام اسماعیل، پسر نورالدین (زنگی) ذکر شده است. ۵ - تصرف محله بزاعا توسط صلاح الدین ایّوبیاین محل بعداً در ۵۷۱ به تصرف صلاح الدین ایّوبی درآمد، ۶ - تصرف محله بزاعا توسط مغولهاو در ۶۵۷ به دست مغول‌ها افتاد. ۷ - قتل عام پیروان فرقه اسماعیلیه محله بزاعاهمچنین در ۵۷۰ پیروان فرقه اسماعیلیه ، که ظاهراً بر بیش‌تر این سرزمین تسلط داشته اند، در این محل قتل عام شده اند، ۸ - زیارتگاه واقع در نزدیکی محله بزاعاو مشهد عقیل بن ابی طالب ( برادر علی بن ابی طالب علیه السّلام) نیز در نزدیکی این محل زیارتگاه بوده است. ۹ - پیشی گرفتن دهکده الباب بر بزاعهدر عهد ممالیک، دهکده الباب، که در متون قرون وسطی نام آن از بُزاعه جدا نبود، آشکارا بر بزاعه پیشی گرفت. ۱۰ - اهمیت و اعتبار محله بزاعابنای مسجدی بزرگ (ساختمان آن را باید با ساختمان مناره های بزاعه و تاذِف، که تاریخ ۷۵۵ و ۷۵۶ بر آن‌ها حک شده، مربوط دانست)، و نیز (شرح) اقداماتی که در فاصله ۷۷۵ـ۸۵۸ روی درهای این بنا حک شده، از اهمیت و اعتبار این محل حکایت می‌کند. این شهر مرکز بیست و چهارمین ناحیه استان حلب به شمار می‌رفته، و یاقوت [۲]
یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۴۳۷، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، ج ۱، ص ۶۰۳، ۸۱۱.
از آن بیش‌تر به عنوان مرکز صدور کرباس یاد کرده است. هنوز بقایای چندین کتیبه در روستای مجاور تاذف برجاست.
۱۱ - فهرست منابع(۱) ابن جبیر، رحلة ابن جبیر، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴. (۲) ابن شداد، الاعلاق الخطیرة فی ذکر امراء الشام و الجزیرة، جزء ۱، قسم ۱: حلب، چاپ دومینیک سوردل، دمشق ۱۹۵۶، ص ۵۷. (۳) اسماعیل بن علی ابوالفداء، کتاب تقویم البلدان، چاپ رینود و دیسلان، پاریس ۱۸۴۰، ص ۲۶۷. (۴) محمد بن ابی طالب دمشقی، نخبة الدهر فی عجائب البر و البحر، چاپ مرن، ص ۱۱۴، ۲۰۵. (۵) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، ج ۱، ص ۶۰۳، ۸۱۱. ۱۲ - پانویس
۱۳ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محله بزاعا»، شماره۱۲۶۶. رده‌های این صفحه : جغرافیای اسلامی | سوریه
|